Elektroterapia w kosmetyce i medycynie estetycznej W numerze 6/11 Praktyczna fizjoterapia & rehabilitacja w dziale Fizykoterapia ukazał się artykuł.

Zabiegi elektroterapeutyczne cieszą się nieustającym uznaniem wśród fizjoterapeutów, zajmujących się leczeniem osób z konkretnymi jednostkami chorobowymi. Ostatnio obserwujemy coraz częstsze wykorzystywanie metod elektroterapeutycznych w zabiegach rewitalizacji skóry oraz w odnowie biologicznej. Tego typu zabiegi wykonywane są przez kosmetyczki, kosmetologów, specjalistów odnowy biologicznej oraz fizjoterapeutów pracujących w gabinetach kosmetycznych i medycyny estetycznej, ośrodkach SPA, komercyjnych uzdrowiskach oraz wszędzie tam, gdzie działania mające na celu poprawę wyglądu zewnętrznego wysunięte są na pierwszy plan.

Najczęściej stosowane zabiegi elektroterapeutyczne w kosmetologii i medycynie estetycznej

Galwanizacja – jest zabiegiem kosmetycznym, którego działanie terapeutyczne związane jest z przepływem prądu stałego przez tkankę. Najbardziej widocznym efektem działania prądu jest zaczerwienienie skóry. Stymulacja naczynioruchowa oraz poprawa krążenia, wywołana działaniem prądów stałych, przyspiesza metabolizm tkanki. W praktyce kosmetycznej stosowane są serie zabiegów, mające pozytywnie wpłynąć na poprawę trofiki skóry oraz jej przebudowę, uwodnienie, poprawę koloru, napięcie oraz podniesienie jej odporności na negatywne działanie czynników zewnętrznych.
Zabiegi galwanizacji najczęściej wykonywane są w okolicach twarzy. W tym celu stosowane są elektrody: płaskie, maska lub półmaska Bergonié, elektrody w kształcie grzybka, kulki lub elektrody wałeczkowe. Pod elektrodami stosowane są podkłady jednorazowego użytku zwilżone wodą.
Metodyka przeprowadzania zabiegów elektroterapeutycznych w kosmetyce nie odbiega od metodyki stosowanej w tradycyjnych zabiegach fizykoterapeutycznych. W kosmetyce najczęściej stosowana jest galwanizacja katodowa. Zabiegi wykonywane są:

metodą stabilną (zarówno elektroda czynna jak i bierna przytwierdzone są nieruchomo do powierzchni ciała),
metodą labilną (elektroda czynna przesuwana jest po powierzchni skóry).

W dawkowaniu natężenia prądu należy głównie kierować się odczuciami pacjenta. Zabieg powinien wywoływać przyjemne mrowienie na powierzchni skóry. Niezależnie od wrażeń sygnalizowanych przez pacjenta nie należy przekraczać gęstości prądu 0,2 mA/cm2 powierzchni elektrody zabiegowej.
Wskazania do zabiegów galwanizacji są bardzo szerokie, można je stosować w każdym wypadku, gdy chcemy uzyskać: pobudzenie procesów metabolicznych skóry, lepsze ukrwienie, poprawę koloru oraz zwiększenie napięcia. Przeciwwskazania obowiązujące podczas wykonywania zabiegów galwanizacji, wykonywanych ze wskazań kosmetycznych, pokrywają się z przeciwwskazaniami stosowanymi podczas metod leczniczych. Zabiegów nie należy wykonywać w przypadku, gdy mamy do czynienia z: procesami zapalnymi skóry, uszkodzeniami skóry i naskórka, w okresie czynnej opryszczki, trądziku pospolitego oraz trądziku różowatego. Liczne teleangiektazje na powierzchni twarzy są przeciwwskazaniem do zabiegu. Zabiegów nie należy wykonywać w okresie bezpośrednio po podaniu toksyny botulinowej. Zabiegi galwanizacji mogą powodować szybszą biodegradację zastosowanych wypełniaczy tkankowych, np. na bazie kwasu hialuronowego.

Jonoforeza – jest metodą zabiegową ułatwiającą transport przezskórny substancji aktywnych, zawartych w kosmetyku. Specyfiką jonoforezyjest fakt, że najefektywniej wnikają do tkanki substancje z roztworów wodnych. Na skórę oddziałują dwa czynniki: jony substancji czynnej zawarte w kosmetyku oraz prąd stały, tak jak w przypadku zabiegów galwanizacji. Firmy kosmetyczne proponują wiele gotowych preparatów. Na opakowaniu znajduje się oznaczenie przy pomocy jakiej elektrody należy wprowadzać kosmetyk. Zabieg jonoforezy wykonywany jest w taki sam sposób jak zabieg galwanizacji. Dodatkowym elementem jest podkład nasączony kosmetykiem umieszczany bezpośrednio na skórze, pod podkładem zasadniczym. W praktyce kosmetycznej najczęściej wykonywanym zabiegiem jest jonoforeza twarzy za pomocą maski lub półmaski Bergonié.
Wskazania do jonoforezy wynikają z rodzaju zastosowanego preparatu. Najczęściej jonoforezę wykonuje się w terapii przeciwzmarszczkowej, rewitalizującej, terapii przebarwień, blizn i bliznowców oraz cellulitu. Obowiązują takie same przeciwwskazania do zabiegu jak w przypadku galwanizacji, rozszerzone o nadwrażliwość na stosowany preparat kosmetyczny.

Elektrostymulacja – zabieg przeprowadzany jest za pomocą prądów małej częstotliwości lub prądów średniej częstotliwości modulowanych w małą częstotliwość. Celem zabiegu jest wywołanie skurczu mięśnia. W celu wywołania skurczu mięśnia zdrowego stosowane są impulsy o kształcie prostokątnym. Czas trwania impulsów oraz przerwy między nimi dobierane są indywidualnie do typu mięśnia. W kosmetologii zabieg elektrostymulacji mięśniowej stosowany jest jako metoda „rzeźbienia mięśni” i kształtowania atrakcyjnej sylwetki ciała. Należy ją uznać za metodę pomocniczą w osiągnięciu tego celu. Wielokrotnie powtarzane zabiegi elektrostymulacji, powodujące skurcze izometryczne, doprowadzają do wzmocnienia oraz zwiększenia masy mięśni. Stymulacja mięśni sprzyja ogólnemu ukrwieniu okolicznych tkanek oraz przyspieszeniu procesów metabolicznych. Dlatego zabiegi elektrostymulacji mięśniowej stosowane są również w terapii cellulitu oraz otyłości miejscowej.

Zabiegi wykonywane są zazwyczaj za pomocą aparatów wielokanałowych, co umożliwia jednoczesną stymulację wielu grup mięśniowych. Stymulacja może być przeprowadzana dwoma metodami: jednobiegunową lub dwubiegunową. Jednak w przypadku stymulacji zdrowych grup mięśniowych najczęściej wybierana jest metoda dwubiegunowa. Elektrody umieszcza się w okolicach przyczepów mięśni. Zabieg elektrostymulacji mięśni zdrowych nie powinien przekraczać 20-30 minut. W praktyce stosowane są serie 10-15 zabiegów.